Bu rahatsızlık, bağışıklık sisteminin normalde zararsız olan maddelere karşı aşırı reaksiyon gösterdiği bir durumu ifade eder. Alerjiler, yaşam kalitesini etkileyebilir ve bazı durumlarda ciddi tıbbi sorunlara yol açabilir.
Alerjilerin belirtilerine ve türüne bağlı olarak, bu rahatsızlık yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Örneğin, saman nezlesi gibi mevsimsel alerjiler, belirli dönemlerde tekrarlayan semptomlarla kişileri rahatsız edebilir. Alerjik astım, nefes alma güçlüğüne neden olarak yaşamı tehdit edebilir. Gıda alerjileri ise potansiyel olarak yaşamı tehlikeye sokabilir.
Alerji nedenleri ve tetikleyicileri nelerdir?
Alerjilerin artmasının birçok nedeni vardır, ancak kesin nedenler hala tam olarak anlaşılamamıştır. Genetik yatkınlık, aile geçmişi, çevresel faktörler ve beslenme alerjilerin gelişiminde rol oynayabilir. İklim değişiklikleri, hava kirliliği ve kimyasal maruziyet gibi faktörler de alerjilerin yayılmasına katkıda bulunabilir.
Alerjilerin en yaygın tetikleyicileri arasında polenler, toz akarları, hayvan tüyleri, böcek ısırıkları, mantar sporları ve bazı gıdalar bulunmaktadır. Bu tetikleyicilere maruz kalmak, alerji semptomlarının ortaya çıkmasına neden olabilir.
Alerjilerin etkileri nelerdir?
Alerjiler, sadece fiziksel rahatsızlığa neden olmakla kalmaz, aynı zamanda ekonomik etkilere de yol açabilir. Alerjik hastalıklar, tıbbi tedavi ve ilaç maliyetleriyle birlikte iş kayıplarına ve okul devamsızlığına yol açabilir. Ayrıca alerjik reaksiyonlar ciddi olabilir ve anafilaksi gibi hayati tehlike arz eden durumları tetikleyebilir.
Alerjik bir reaksiyon nedir?
Alerjik bir reaksiyon, vücudunuzun bir alerjene nasıl tepki verdiğidir. Eğer alerjiniz varsa, belirli bir alerjene ilk kez maruz kaldığınızda, vücudunuz immunoglobulin E (IgE) oluşturarak tepki verir. Bağışıklık sisteminiz IgE oluşturmak için antikorlar üretir. IgE antikorları, cildinizde, solunum yollarınızda (hava yolları) ve ağzınızdan anüsünüze kadar birbirine bağlı olan içi boş organların mukoza zarında bulunan alerji hücreleri olarak bilinen mast hücrelerine bağlanır.
Antikorlar vücudunuzdaki alerjenleri bulur ve onları alerji hücresine (alerji hücresi) taşıyarak özel bir reseptöre bağlanmasını sağlar. Bu, alerji hücresinin histamin salgılamasına neden olur. Histamin, alerji semptomlarınızı tetikleyen şeydir.
Alerjiler ne kadar yaygındır?
Alerjiler, modern toplumda giderek artan bir sağlık sorunu olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu rahatsızlık, bağışıklık sisteminin normalde zararsız olan maddelere karşı aşırı reaksiyon gösterdiği bir durumu ifade eder. Alerjiler, yaşam kalitesini etkileyebilir ve bazı durumlarda ciddi tıbbi sorunlara yol açabilir. Alerjilerin belirtilerine ve türüne bağlı olarak, bu rahatsızlık yaşam kalitesini olumsuz yönde etkileyebilir. Örneğin, saman nezlesi gibi mevsimsel alerjiler, belirli dönemlerde tekrarlayan semptomlarla kişileri rahatsız edebilir. Alerjik astım, nefes alma güçlüğüne neden olarak yaşamı tehdit edebilir. Gıda alerjileri ise potansiyel olarak hayatı tehlikeye sokabilir.
Alerjiler kimleri etkiler?
Alerjiler, insanların yaşamlarını farklı şekillerde etkileyebilen yaygın bir sağlık sorunudur. Kimleri etkileyebileceğini anlamak, bu rahatsızlığın önemi ve yaygınlığı hakkında daha iyi bir anlayış sağlar.
Alerjiler, yaş, cinsiyet, coğrafi konum veya ırk ayrımı yapmaksızın herkesi etkileyebilir. Her yaş grubundan insan alerjik reaksiyonlar geliştirebilir. Bu nedenle, bebeklerden yaşlılara kadar herkes alerjilere karşı duyarlı olabilir.
Genetik Yatkınlık
Genetik yatkınlık, aile geçmişi nedeniyle alerjilere karşı riski artırabilir. Eğer aile üyelerinizde alerjiler varsa, sizin de bu soruna karşı daha duyarlı olma olasılığınız yükselebilir. Ancak genetik faktörler, alerjilere karşı yatkınlığın yanı sıra hangi tür alerjilerin gelişebileceğini de etkileyebilir.
En yaygın alerjiler nelerdir?
En yaygın alerjiler şunları içerir:
- Bazı yiyecekler;
Yiyecek alerjileri, vücudunuzun belirli bir yiyeceğe karşı belirli bir antikor salgılamasını serbest bırakmasıyla gelişir. Bir yiyeceği yedikten sonra alerjik bir reaksiyon birkaç dakika içinde meydana gelir ve semptomlar şiddetli olabilir. Semptomlar şunları içerebilir: - Tüm vücudunuzda kaşıntı (genelleşmiş kaşıntı).
- Vücudunuzun belirli bir bölgesinde kaşıntı (lokalize kaşıntı).
- Mide bulantısı ve kusma.
- Kurdeşen.
- Ağız çevresinde şişlik, boğaz, dil veya yüz dahil.
Eğer IgE aracılı bir gıda alerjiniz varsa, semptomlar ayrıca anafilaksiyi içerebilir. Bu semptomlardan herhangi biri veya bu semptomların bir kombinasyonu olarak ortaya çıkabilir. Genellikle alerjik olduğunuz bir yiyeceği yedikten sonra 30 dakika içinde meydana gelir.
Yetişkinlerde en yaygın gıda alerjileri şunlardır:
- Süt.
- Yumurta.
- Buğday.
- Soya.
- Fıstık.
- Kuruyemişler.
- Deniz ürünleri.
Çocuklarda en yaygın gıda alerjilerinden bazıları şunlardır:
- Süt.
- Yumurta.
- Buğday.
- Soya.
- Fıstık
- Kuruyemişler.
Solunum yolu alerjenleri
Solunum yolu alerjenleri, soluduğunuz (soluk aldığınız) hava yoluyla etkileyebilecek hava yoluyla taşınan maddeleri içerir. Bu alerjenler sizi yıl boyunca etkileyebilecek (sürekli alerjenler) ve mevsimsel alerjenleri içerir.
Solunum yolu alerjisi semptomları şunları içerir:
- Burun akması.
- Burun tıkanıklığı.
- Kaşıntılı burun.
- Hapşırma.
- Kaşıntılı gözler.
- Sulanmış gözler.
Eğer astımınız varsa, solunum yolu alerjileri ayrıca nefes darlığı ve solunum sıkıntınızı da tetikleyebilir.
Sürekli alerjenler şunları içerir:
- Evcil hayvan alerjenleri, hayvan tüyünde, derisinde (pullu), idrarında (idrar) ve tükürüğünde (tükürük) bulunan belirli proteinleri içerir.
- Böcekler, gözle görülür olmayan çok küçük, sekiz bacaklı örümceklerin akrabalarıdır. Gözlerinizle göremeyecek kadar küçüktürler. Tozda ve yastık, yatak, halı ve döşemede bulunan ev eşyalarının liflerinde yaşarlar.
- Hamamböcekleri kızıl-kahverengi böceklerdir ve 1,5 ila 2 inç uzunluğundadır. Dışkılarının (dışkı), tükürüğünün, yumurtalarının ve ölü vücut parçalarının içerdiği proteinler alerjik reaksiyonlara neden olabilir.
- Küf, küçük mantarlar (mantarların çoğulu) içerir. Havada polen gibi yüzen sporları vardır. Yaygın küf alerjileri Aspergillus, Cladosporium ve Alternaria’yı içerir.
Mevsimsel alerjiler polenleri içerir. Polen, ağaçlar, çimenler veya otların mikrosporlarıdır ve yüzeylerde ince bir toz olarak görünür veya havada uçar. Ağaç polenleri genellikle ilkbaharda görünürken, ot polenleri genellikle sonbaharda görünür.
İlaçlar Alerjik Reaksiyona Neden Olur mu?
Bazı ilaçlar alerjik bir reaksiyona neden olabilir. Doktorunuza bu konuda danışabilirsiniz.
Lateks Alerjik Reaksiyona Neden Olur mu?
Lateks alerjileri, doğal kauçuk lateksle tekrarlayan temas sonucu gelişir.
Yaygın doğal kauçuk lateks ürünleri şunları içerir:
- Kauçuk eldivenler.
- Balonlar.
- Prezervatifler.
- Bandajlar.
- Kauçuk toplar.
Lateks alerjisinin en yaygın tepkisi cilt tahrişidir (temas dermatiti). Bu, latekse dokunan cilt bölgesinde bir döküntü olarak ortaya çıkar. Latekse maruz kalmadan dakikalar içinde gelişebilir. Diğer semptomlar şunlar olabilir:
- Kurdeşen.
- Burun akıntısı.
- Kaşıntılı burun.
- Nefes alma zorluğu.
Zehirler/Böcek Isırıkları
Sokan böcekler, toksik bir madde olan zehir enjekte edebilir. İnsekt sıçramalarındaki zehir alerjik bir reaksiyona neden olabilir. Alerjik reaksiyonlara neden olan en yaygın sokan böcekler şunlardır:
- Arılar.
- Ateş karıncaları.
- Ağustos böcekleri.
- Eşekarısı.
- Sarı yusufçuklar.
Zehir semptomları anafilaksi ile tutarlıdır. Bu semptomlar şunları içerebilir:
- Nefes alma zorluğu.
- Kurdeşen.
- Yüzünüzde, ağzınızda veya boğazınızda şişme.
- Hırıltı.
- Yutma güçlüğü.
- Hızlı nabız.
- Baş dönmesi.
- Tansiyon düşmesi.
Alerjiler ateş yapabilir mi?
Hayır, alerjiler ateşe neden olamaz.
Alerjiler neye sebep olur?
Alerjiler, bağışıklık sisteminizin yabancı bir madde veya proteine yanlışlıkla tepki vermesi sonucu gelişir.
Alerjiler bulaşıcı mıdır?
Alerjiler bulaşıcı değildir. Alerjilerinizi başka bir kişiye bulaştıramazsınız.
Alerjiler nasıl teşhis edilir?
Eğer alerjileriniz olduğunu düşünüyorsanız, semptomlarınızın geçip geçmeyeceğini beklemeyin. Semptomlarınız bir hafta veya iki haftadan uzun sürüyorsa veya yılın belirli zamanlarında tekrarlıyorsa, bir alerji uzmanı ile randevu alın. Bir alerji uzmanı, alerjilerinizi testler aracılığıyla teşhis etmenize yardımcı olabilir.
Alerji testleri nasıl yapılır?
Farklı türde alerji testleri vardır. En yaygın alerji testleri cilt delme testleri ve kan testleri içerir.
Cilt delme (çizme) testleri, alerji semptomlarına neden olan alerjenleri tanımlayabilir. Bir alerji uzmanı cildinize farklı olası alerjenlerin çok küçük bir miktarını içeren ince bir iğne kullanır. Daha sonra cildinizin alerjene tepki verip vermediğini kontrol eder.
Kan (IgE) testleri de alerjileri tanımlayabilir. Ancak, cilt delme testleri kadar hassas değillerdir. Kan testleri, bağışıklık sisteminizin belirli bir proteine karşı ürettiği IgE antikorlarını değerlendirir.
Alerjiler nasıl tedavi edilir?
Alerjenlerden kaçınmak önemli bir tedavi yaklaşımıdır. Ancak genellikle alerjik reaksiyonları tamamen sona erdirmez.
Nazal spreyler
Bu ilaçlar çok etkilidir ve günlük kullanım içindir. Ancak etkilerinin başlaması birkaç gün ila bir hafta sürebilir. Doktor kontrolünde kullanılması gerekir.
Dekonjestanlar
Bu ilaçlar, yan etki riski ve uzun süreli kullanıma ilişkin endişeler nedeniyle dikkatli kullanılmalıdır.
İmmünoterapi
İmmünoterapi, bağışıklık sistemi (immün sistem) üzerinde çalışan bir tedavi yöntemidir. Bu konu hakkında doktorunuz size doğru tedavi seçeneklerini sunacaktır.
Alerjiler için en iyi tedavi nedir?
Nazal steroid spreyler genellikle alerjik rinit semptomlarına sahip insanlar için en etkili ilaçlardır. Antihistaminler histaminin bazı etkilerini engeller ve ek faydalar sunabilir. İmmünoterapi alerjenlere tolerans geliştirmeye yardımcı olabilir ve solunum yolu alerjisi maruziyeti ile ilişkili semptomların birçoğunu iyileştirebilir.
Unutmayın, vücudunuz benzersizdir. Bir kişi için işe yarayan reçetesiz veya reçeteli ilaçlar sizin için iyi olmayabilir. En iyi çözüm doktor kontrolünde ilaç kullanımı ya da kontrol olacaktır.
Eğer gıda alerjileriniz varsa, alerjen içeren ürünlerden kaçının. Satılan paketlenmiş yiyeceklerin etiketinde tüm içeriklerini okumalısınız. Ayrıca diğer olası gıda alerjisi maruziyetlerini düşünmelisiniz. Bazı gıda olmayan ürünler gıda alerjenleri içerebilir.
Üretim sürecinde, bazı gıda ürünleri ekipman veya yüzeyleri paylaşabilir. Ürünün, olası gıda alerjenleri ile ekipmanı paylaşıp paylaşmadığını belirten etiketlere bakın.
Alerjileri nasıl önleyebilirim?
Alerjenlerden kaçınmak alerjileri önlemenin en iyi yoludur. Semptomlarınızı kontrol etmeye ve alerjik reaksiyonunuzu azaltmaya yardımcı olmak için günlük olarak antihistaminler veya diğer ilaçları da alabilirsiniz.
Eğer hayvan alerjiniz varsa, hayvanları okşamaktan, kucaklamaktan veya öpmekten kaçının. Onları yatak odanıza veya mobilyalarınıza almayın. Halıları, halıları ve diğer yüzeyleri düzenli olarak elektrikli süpürgelemek, toz, hayvan tüyü, polen ve diğer alerjenleri temizlemenize yardımcı olur.
Yüksek verimli partikül (HEPA) hava filtreleri de yardımcı olabilir. Bu hava temizleyicileri, çevrenizdeki havadan havada uçan alerjenleri temizler.
Eğer alerjilerim varsa ne bekleyebilirim?
Alerjilerle yaşamak zorlu olabilir. Semptomlar hafiften şiddetliye kadar değişebilir. Ancak dikkatli olursanız, tatmin edici bir yaşam sürdürebilirsiniz. Sağlık hizmeti sağlayıcınız size yardımcı olabilecek kaynakları, destek gruplarını ve uzmanları önerebilir.
Alerjiler ne kadar sürebilir?
Alerjileriniz, alerjen maruziyetiniz sürece kadar devam edecektir. Alerjenlerden uzak durmak ve uygun tedaviyi almak semptomlarınızı kontrol altına alabilir ve azaltabilir. İmmünoterapi (alerji iğneleri veya damlaları) gibi belirli tedaviler alerjenlere tolerans geliştirmenize yardımcı olabilir, ancak bu tedaviler uzun sürebilir ve düzenli takip gerektirir. Alerjilerin süresi kişiden kişiye değişebilir.
Alerjiler tedavi edilebilir mi?
Alerjilerin bazı semptomları tedavi edilebilir veya kontrol altına alınabilir. Alerjilerin tedavisi, semptomların şiddeti, tetikleyici faktörler ve kişisel sağlık geçmişine bağlı olarak değişebilir. Antihistaminler, nazal steroid spreyler, dekonjestanlar ve diğer ilaçlar semptomları hafifletebilir veya ortadan kaldırabilir. İmmünoterapi, alerjenlere tolerans geliştirmenize yardımcı olabilir. Ayrıca, alerjenlerden kaçınma da semptomların kontrol altına alınmasına yardımcı olabilir.
Alerjiler hakkında daha fazla bilgi edinmek, alerjilerin semptomlarını ve tedavi seçeneklerini anlamak önemlidir. Alerjiler birçok insanı etkileyebilir ve semptomlar rahatsız edici olabilir. Alerjilerinizin teşhisi ve yönetimi konusunda size doktorunuz yardımcı olacaktır. Ayrıca alerjilerinizi kontrol altına almak için alerjenlerden kaçınma, ilaçlar ve diğer tedavi seçeneklerini de düşünmelisiniz.
(Sayfa içeriği sadece bilgilendirme amaçlıdır. Sayfa içeriğinde tedavi edici sağlık hizmetine yönelik bilgiler içeren ögelere yer verilmemiştir. Tanı ve tedavi için mutlaka hekiminize başvurunuz.)
